Công bố mới Chiến_tranh_Việt–Xiêm_(1718)

Tác giả Lê Hương trong Sử Cao Miên (Sài Gòn, 1970, tr. 168) đã căn cứ vào cuốn A History of South-East Asia của D.G.E Hall[8]) để viết rằng:

Mạc Cửu xây một cái pháo đài ở Peam, tuyển mộ quân sĩ và thủy thủ. Có lần một hạm đội của Xiêm đến gần thị trấn định đổ bộ xuống giúp Thomo Réachéa, bị Mạc Cửu tiêu diệt gần hết.

Theo Trương Minh Đạt, tác giả sách Nghiên cứu Hà Tiên, thì trong nhiều sử Việt, chỉ thấy việc Mạc Cửu thua chạy mà thôi. Bởi ông là một thương gia, và trong thời gian lập trấn thị Hà Tiên, từ sau năm 1708 cho đến năm 1718, nếu ông có thành lập được quân đội, thì đó cũng chỉ là một đội quân non trẻ (tr. 407).

Cũng theo nhà nghiên cứu này, thì mặc dù cuốn A History of South-East Asia là một công trình nghiên cứu rất công phu, có chất lượng, song có một số niên đại lịch sử có liên quan đến đất Hà Tiên, theo ông, chưa được chính xác lắm. Nhất là năm Giáp Ngọ (1914) và Ất Vị (1715), không hề có trận Xiêm tấn công vào Hà Tiên như xưa nay đã ngộ nhận (tr. 409). Và thi sĩ Đông Hồ (trong sách Hà Tiên Mạc thị sử) cũng đã nhầm lẫn khi cho rằng quân Xiêm tấn công Mang Khảm (Hà Tiên) vào năm 1674, bắt ông Cửu và gia quyến sang Xiêm. Bởi khi đó Mạc Cửu còn ở Nam Vang, và năm 1674, ở Hà Tiên không xảy ra biến cố quan trọng. Mãi đến năm 1718, theo Gia Định thành thông chí (mục Lũng Kỳ Giang), thì mới xảy ra biến loạn như đã kể trên.[9]